دبیان یک توزیع گنو/لینوکس است. راجع به اینکه توزیع چیست با جزئیات بیشتر در
قسمت 1.5, “نقش توزیعها”
صحبت خواهیم کرد، اما هم اکنون به این نکته ساده اشاره میکنیم که یک سیستم عامل کامل به حساب میآید که شامل نرمافزارها و سیستمهایی برای نصب و مدیریت رایانه میشود که تمامی آنها مبتنی بر کرنل لینوکس و نرمافزار آزاد هستند (به خصوص موارد موجود در پروژه گنو).
زمانی که او در سال ۱۹۹۳، تحت رهبری بنیاد نرمافزار آزاد (FSF) دبیان را بوجود آورد، آین مرداک اهداف مشخصی داشت که آنها را در قالب Debian Manifesto بیان کرده است. سیستم عامل آزادی که او در فکرش بود بایستی دو ویژگی اصلی را شامل میشد. اول، کیفیت: دبیان باید با چنان دقت و مهارتی توسعه مییافت که ارزش کرنل لینوکس را داشته باشد. همچنین میبایست به عنوان یک توزیع غیر-تجاری فعالیت میکرد، به میزانی که با توزیعهای تجاری قابل رقابت باشد. این آرزوی دوگانه، به دید او، تنها با فرآیند توسعهای آزاد برای دبیان قابل دستیابی بود، درست مانند همان چیزی که برای لینوکس و پروژه گنو اتفاق افتاده بود. بدین ترتیب بود که میتوانست به بهبود پیوسته پروژه کمک کند.
1.1.1. یک سیستم عامل چندسکویی
دبیان، که به اصول اولیه خود پایبند ماند، موفقیت بسیاری کسب کرد و به رشد عظیمی دست یافت. ۱۲ معماری که شامل ۱۰ معماری سختافزاری و ۲ معماری کرنل میشوند (Linux و FreeBSD، البته FreeBSD هنوز به عنوان معماری رسمی و حمایتشده به حساب نمیآید). علاوه بر این، با وجود بیش از ۲۱۰۰۰ بسته، نرمافزار موجود تقریباً نیاز هر کسی را برطرف میکند، خواه در خانه یا سازمان.
عظمت این توزیع ممکن است نامناسب به نظر آید: کاملاً غیرمنطقی است که برای نصب کامل روی یک رایانه رومیزی، از ۸۴ سیدی استفاده شود... این دقیقاً همان دلیلی است که دبیان به عنوان یک “meta-distribution” شناخته میشود که از آن سایر توزیعها برای اهداف عمومی متفاوت نشات میگیرند: Debian-Desktop برای کاربردهای اداری، Debian-Edu برای اهداف مناسب در محیطهای آموزشی، Debian-Med برای برنامههای پزشکی، Debian-Junior برای کودکان و نوجوانان و بسیاری دیگر. فهرست کاملی از پروژههای مبتنی بر دبیان از طریق
قسمت 1.3.3.1, “پروژههای جانبی موجود در دبیان”
قابل دسترسی هستند.
این دیدگاه جداگانه از دبیان تحت یک چارچوب از پیش تعریف شده، سازماندهی میگردد که امکان سازگاری بین “توزیههای فرزند” را ایجاد میکند. تمام آنها از برنامهریزی عمومی برای هر نسخه جدید تبعیت میکنند. از آنجایی که بر اساس یک بنیاد مشترک ساخته میشوند، با استفاده از برنامههایی که در مخازن رسمی دبیان وجود دارند به راحتی میتوانند توسعه یابند، کامل شوند یا شخصی گردند.
تمام ابزار دبیان تحت این شرایط عمل میکنند: debian-cd
برای مدتی طولانی است که به عنوان ابزاری جهت ایجاد سیدی شامل مجموعهای از بستهها استفاده میگردد؛ debian-installer
یک نصبکننده ماژولار به حساب میآید که به راحتی برای نیازهای خاص قابل برنامهریزی است. APT
بستهها را از منابع گوناگون نصب کرده در حالتی که پایداری کل سیستم را تضمین میکند.
1.1.2. کیفیت نرمافزار آزاد
دبیان از تمام اصول نرمافزار آزاد تبعیت میکند و نسخههای جدید آن تا زمانی که آمادهسازی نهایی نگردند منتشر نمیشوند. اجباری بر توسعهدهندگان در استفاده از یک برنامه زمانی خاص برای رسیدن به پایان پروژه وجود ندارد. افراد معمولاً از این گلایه میکنند که چرا زمان انتشار نسخههای رسمی دبیان اینقدر طولانی است، اما همین احتیاط در زمان انتشار پروژه است که قابلیت اطمینان افسانهای برای دبیان بوجود آورده است: ماههای طولانی آزمون مورد نیاز است تا یک توزیع کامل برچسب “stable” را دریافت کند.
دبیان درباره ارائه کیفیت، کوچکترین سازگاری از خود نشان نمیدهد: تمام باگهای شناخته شده در هر نسخه جدید برطرف میگردند، حتی اگر منجر به عقب انداختن تاریخ رسمی انتشار نسخه بعدی گردد.
1.1.3. چارچوب قانونی: یک سازمان غیرانتفاعی
بر اساس قانون، دبیان پروژهای است که از طرف یک سازمان غیرانتفاعی و داوطلب محور آمریکایی مدیریت میشود. پروژه چیزی حدود هزار توسعهدهنده دبیان را شامل میشود، اما تعداد بسیار بیشتری مشارکتکننده را گرد هم آورده است (مترجمان، گزارشکنندگان باگ، هنرمندان، توسعهدهندگان مبتدی و ...).
برای پیشبرد این اهداف، دبیان یک زیرساخت بزرگ دارد، با سرورهای بسیاری که از طریق اینترنت به یکدیگر متصل شدهاند و توسط حامیان پروژه ارائه میگردند.